Θέσεις του Συλλόγου για την Υ.Α. που παρουσιάστηκαν κατά τη συνάντηση με τον Υφυπουργό Εργασίας στις 23/8/2013.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

 ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

   ΕΔΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Ταχ. Δ/νση: Φράγκων 14 Ταχ.Κώδικας: 2310531301, 6938270.032 Email:vimaepitheoriton@gmail.com	Προς:	1.Υπουργό Εργασίας,  Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας κ. Ι. Βρούτση 2. Υφυπουργό Εργασίας,  Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας κ. Β. Κεγκέρογλου   3. Γενική Γραμματέα Υπουργείου Εργασίας Κοιν. Ασφάλισης και Πρόνοιας κα Α. Στρατινάκη

ΘΕΜΑ: Θέσεις-Προτάσεις του Πανελληνίου Συλλόγου Επιθεωρητών Εργασίας σχετικά με την ΥΑ για τις κυρώσεις αναφορικά με τις ευθέως αποδεικνυόμενες παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας και την αδήλωτη εργασία

Αναφορικά με την Υπουργική Απόφαση που αναφέρεται στο θέμα και εξαγγέλθηκε από την πολιτική ηγεσία την 19/08/2013 εκφράζουμε την έντονη αντίθεσή μας, κρίνοντας την ως αναποτελεσματική και ανορθολογική για τους εξής ουσιαστικούς και πραγματικούς λόγους:

Επί του άρθρου 1:

1. -Η αδήλωτη εργασία δεν είναι μόνο, και πάντως δεν είναι κυρίως, η μη αναγραφή εργαζόμενου σε ισχύοντα πίνακα προσωπικού ή η μη καταχώρησή του στο Ειδικό Βιβλίο Νεοπροσλαμβανόμενου Προσωπικού του Ι.Κ.Α, αλλά η απασχόλησή του σε ημέρες και ώρες περισσότερες από αυτές που δηλώνονται στους κατατεθειμένους πίνακες προσωπικού και τις υπηρεσίες του Ι.Κ.Α για την καταβολή των αναλογουσών ασφαλιστικών εισφορών. Η δυνατότητα ελέγχου και πάταξης αυτού του φαινομένου, που τείνει να λάβει διαστάσεις μάστιγας, δεν είναι πλέον εφικτή για τους Επιθεωρητές Εργασίας με τον μνημονιακό νόμο 4093/2012 (άρθρο πρώτο, υποπαρ. ΙΑ.13, αφού οι εργοδότες μπορούν να γνωστοποιούν τις μεταβολές των χρονικών ορίων εργασίας εντός δύο εργασίμων ημερών από τη μεταβολή, με ανυπολόγιστες απώλειες εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές για το κράτος.

2.  Από τη μέχρι τώρα εμπειρία μας κατά τη διενέργεια ελέγχων έχουμε παρατηρήσει τις εξής περιπτώσεις:

- Μη αναγραφή του εργαζομένου στο Ειδικό Βιβλίο Καταχώρισης Νεοπροσλαμβανόμενου Προσωπικού ΙΚΑ και μη κατάθεση συμπληρωματικού πίνακα προσωπικού για την πρόσληψη νέου εργαζόμενου (περίπτωση ανασφάλιστης εργασίας).

- Μη κατάθεση πίνακα προσωπικού  (αρχικού από 15/9 έως 15/11 κάθε έτους) για έναν ή περισσότερους εργαζόμενους, ενώ οι εργαζόμενοι ασφαλίζονται στο ΙΚΑ, καταβάλλονται οι αποδοχές τους κλπ (περίπτωση “τυπικής” παράβασης).

- Προσέλευση του  ίδιου του εργοδότη (χωρίς να έχει προηγηθεί έλεγχος) για να καταθέσει εκπρόθεσμα είτε αρχικό πίνακα προσωπικού είτε συμπληρωματικό πίνακα προσωπικού.

Είναι προφανές ότι οι παραπάνω παραβάσεις δεν έχουν τη ίδια σοβαρότητα και δεν πρέπει να τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης, όπως φαίνεται να συμβαίνει με την εν λόγω ΥΑ, η οποία φαίνεται να αγνοεί τις ανωτέρω διακρίσεις που προκύπτουν μέσα από την πραγματικότητα.

3.- Αν η διαπίστωση αδήλωτης εργασίας διαπιστωθεί από τους ελεγκτές του ΙΚΑ-ΕΥΠΕΑ, το επιβαλλόμενο πρόστιμο θα είναι 500,00 ευρώ ανά εργαζόμενο. Επομένως για την ίδια διαπίστωση θα επιφυλάσσεται στον ελεγχόμενο διαφορετική κύρωση, ανάλογα με το υποκείμενο διενέργειας του ελέγχου!!!, με αποτέλεσμα η πολιτεία να καθίσταται αναξιόπιστη και να δημιουργείται σύγχυση στην κοινωνία.

Σημειώνεται επιπλέον ότι οι ελεγκτές του ΙΚΑ δεν υποχρεούνται να ενημερώνουν την Επιθεώρηση Εργασίας για τους ελέγχους που διενεργούν, ενώ το αντίθετο ισχύει.

4.-Επίσης, δεν κρίνεται σκόπιμη η διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών, καθώς δεν υπάρχει διάταξη νόμου που να εισάγει σαφή διαχωρισμό ανά ειδικότητα, ούτε είναι πολλές φορές δυνατή η εξακρίβωση της ειδικότητας του εργαζόμενου κατά τον επιτόπιο έλεγχο (ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που απασχολούν μικρό αριθμό εργαζομένων και υπάρχουν σύνθετες ειδικότητες). Επομένως, για επιβαλλόμενη διαφορά προστίμου 1 - 4 ευρώ υπάρχει ο κίνδυνος τα πρόστιμα να εκπέσουν στα Δικαστήρια.

5.- Οι εργοδότες που απασχολούν εργαζομένους σε οικοδομοτεχνικά έργα δεν έχουν υποχρέωση κατάθεσης πίνακα προσωπικού, παρά μόνο τήρησης του Βιβλίου Ημερήσιων Δελτίων Απασχολούμενου Προσωπικού σε Οικοδομοτεχνικά Έργα. Επομένως, τυχόν ανασφάλιστη εργασία στους συγκεκριμένους κλάδους δεν μπορεί να ελεγχθεί ή έστω να επιβληθούν ανάλογες κυρώσεις. Σημειώνεται ότι ο εργοδότης δυνητικά έχει συμφέρον να μην επιδείξει το αναφερόμενο βιβλίο και να του επιβληθεί πρόστιμο 300,00€ (210,00 € με την έκπτωση).

6. Με την παρούσα υπουργική απόφαση εισάγεται εξαίρεση από την προσκόμιση εξηγήσεων για τον πολίτη/επιχείρηση, γεγονός που ενδέχεται να έρχεται σε αντίθεση με βασικές αρχές του κώδικα διοικητικής διαδικασίας και του Συντάγματος.

7. -Οι πράξεις επιβολής προστίμων γενικότερα υπογράφονται κατά περίπτωση από τους προϊσταμένους των τμημάτων, από τους προϊσταμένους των διευθύνσεων, από τους ειδικούς επιθεωρητές και τώρα από τους επιθεωρητές εργασίας, χωρίς να υπάρχει διαβάθμιση όσον αφορά τη σοβαρότητα ή το ύψος των κυρώσεων. Με την παρούσα υπουργική απόφαση οι επιθεωρητές θα επιβάλλουν πρόστιμα πολύ μεγαλύτερα από αυτά που υπογράφουν οι διευθυντές, ενώ κλονίζεται σοβαρά και το υφιστάμενο οργανωτικό σχήμα.

8.-. Δεν είναι σαφές στην Υπουργική Απόφαση αν οι διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 1 θα επιβάλλονται από τους Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων ή και τους Επιθεωρητές Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία.

Επί του άρθρου 2:

1.-Η σχετική διάταξη (άρθρο 24 παρ. 4 του Ν.3996/11) που προβλέπει τις κυρώσεις του άρθρου 2 της Υπουργικής Απόφασης, αναφέρει επίσης ως παραβάσεις τη: «αα) μη ανάρτηση πίνακα προσωπικού και προγράμματος ωρών εργασίας, ββ) μη επίδειξη βιβλίου αδειών», για τις οποίες δε γίνεται μνεία στην Υπουργική Απόφαση. Επομένως, είτε οι παραβάσεις αυτές θεωρούνται ιδιαίτερης σοβαρότητας και θα πρέπει οι κυρώσεις να επιβάλλονται από τους προϊσταμένους ή τους διευθυντές, είτε θεωρούνται πλέον ως «μη παραβάσεις» ή κάτι αποδεκτό να συμβαίνει.

2.-Αναφορικά με τα έντυπα όρων ατομικών συμβάσεων και τα εκκαθαριστικά σημειώματα πληρωμής αποδοχών, στο άρθρο 24 παρ. 7 του Ν. 3996/11 προβλέπεται ότι: «Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να τηρούν στο χώρο εργασίας και να επιδεικνύουν ανά πάσα στιγμή στους Επιθεωρητές Εργασίας...». Η υπουργική απόφαση αναφέρει ότι πλέον μπορεί να τηρούνται οπουδήποτε (έδρα ή υποκατάστημα ή παράρτημα ή χωριστές εγκαταστάσεις ή κεντρικό σύστημα διοίκησης ή διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού ή οικονομικές υπηρεσίες κλπ), δηλαδή η υπουργική απόφαση αλλάζει διάταξη νόμου.

Επιπλέον, είναι προφανές ότι εισάγει αδικαιολόγητη και άνιση μεταχείριση προς όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων που διαθέτουν παραρτήματα-υποκαταστήματα, οι οποίες θα μπορούν να διαφεύγουν του ελέγχου και της επιβολής κυρώσεων, ενώ θα τιμωρούνται για τις ίδιες παραβάσεις οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Επί του άρθρου 3:

Η επίδοση της πράξης επιβολής προστίμου σε διάστημα όχι αργότερα από πέντε (5) ημέρες από το Δελτίο Ελέγχου ενέχει πρακτικές δυσκολίες, καθόσον είναι σύνηθες το φαινόμενο  η πράξη  ν’ αποστέλλεται με συστημένη επιστολή και οι εργοδότες να μην την παραλαμβάνουν σκόπιμα, υποψιαζόμενοι  το περιεχόμενό της από το Δελτίο Ελέγχου που έχει προηγηθεί. Επίσης, σε άλλες περιπτώσεις παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στην επίδοση από τα ΕΛΤΑ. Επομένως εκ των πραγμάτων η προβλεπόμενη προθεσμία δεν είναι δυνατόν να τηρείται σε πολλές περιπτώσεις.

Προτάσεις:

Κατά την άποψή μας, η οποία απορρέει από την εργασιακή μας εμπειρία και θεωρητική κατάρτιση το πρόβλημα της αδήλωτης εργασίας μπορεί να λυθεί αποφασιστικά με τα εξής απλά μέτρα:

-Την εντατικοποίηση και καθημερινή διενέργεια ελέγχων-παρουσία των Επιθεωρητών Εργασίας στους χώρους εργασίας, μέτρο που επιτυγχάνεται με την ενίσχυση του Σ.ΕΠ.Ε σε εξειδικευμένο προσωπικό, από μετατάξεις ή νέες προσλήψεις, με έμφαση στην Περιφέρεια, όπου εμφανίζεται η μεγάλη υποστελέχωση. Ο προτεινόμενος αριθμός των 830 θέσεων εργασίας στο Σώμα είναι επιεικώς ανεπαρκής, αφού ήδη με τη νομοθέτηση του Ν. 3996/2011 είχε γίνει σχετική μελέτη και με τη συναίνεση της Τρόικας είχε προβλεφθεί ως αναγκαίος αριθμός, μόνο Επιθεωρητών Εργασίας, οι 916, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο αριθμός και του λοιπού προσωπικού.  

Εάν η Κυβέρνηση παραμείνει εγκλωβισμένη στον αριθμό 830 ελλοχεύει σοβαρά ο κίνδυνος να ανασταλεί η λειτουργία περιφερειακών τμημάτων στην επαρχία, λόγω της σοβαρής τους υποστελέχωσης και ταυτόχρονης αδυναμίας υποδοχής πλεονάζοντος προσωπικού από άλλες υπηρεσίες.

-Τη δημιουργία ενιαίου ελέγχου φορέα της αγοράς εργασίας, υπό το όχημα του Σ.ΕΠ.Ε, ώστε να επιτυγχάνεται η ομοιόμορφη αντιμετώπιση των φαινομένων της ανασφάλιστης-αδήλωτης εργασίας και η αξιοπιστία στους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους. 

-Την επαναφορά της ρύθμισης του άρθρου 30 του Ν. 3996/2011 για την αυθημερόν, και σε κάθε περίπτωση πριν την πραγματοποίηση της αλλαγής, γνωστοποίησης της μεταβολής των χρονικών ορίων εργασίας. Επισημαίνεται ότι η αυθημερόν κατάθεση δεν προκαλεί κανένα γραφειοκρατικό κόστος, μετά την υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή των πινάκων προσωπικού και προγραμμάτων εργασίας, που ήταν το βασικό επιχείρημα για την κατάργηση της προηγούμενης διάταξης.

-Την αυστηροποίηση των ποινών, όχι με οριζόντια ρύθμιση, αλλά με κλιμάκωση των προβλεπόμενων ποσών των προστίμων, βάσει αντικειμενικών παραμέτρων, όπως ο αριθμός απασχολούμενου προσωπικού μιας επιχείρησης, ο βαθμός συνεργασίας ή ο αριθμός των αδήλωτων εργαζομένων ανά επιχείρηση, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στη σχετική Υπουργική Απόφαση για την κατηγοριοποίηση των προστίμων στις λοιπές περιπτώσεις παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας (ΥΑ 2063/Δ1 632/3.2.2011)  καθώς και παράνομης απασχόλησης υπηκόων τρίτων χωρών (ΥΑ 25624/975/21.12.2010).

-Την απόκτηση εργοδοτικής και ασφαλιστικής συνείδησης μέσα από την υποχρεωτική εκπαίδευση.

Σας καλούμε να ενσκύψετε επί της ουσίας στο πρόβλημα της ανασφάλιστης-αδήλωτης εργασίας, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τους ανωτέρω προβληματισμούς και προτάσεις μας και αναθεωρώντας την εξαγγελθείσα ΥΑ, η οποία είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας και ουσιαστικού περιεχομένου. 

Η Πρόεδρος Χαριτίνη Καραγιώργη

Για το Δ.Σ

Ο Γραμματέας Βασίλης Τραϊανόπουλος